Türkiye sularında Akdeniz, Ege, Marmara ve Karadeniz'de bulunan uskumru yok olma tehlikesi yaşayan lezzetli bir balıktır. Uskumrunun yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunmasının iki temel nedeni vardır: Deniz kirliliği ve aşırı avlanma. Özellikle aşırı avlanma yüzünden uskumru sürüleri son yıllarda Marmara'ya ve Karadeniz'e çıkamadığından göçü sona ermiştir. Ortalama boyu 20-25 santimetre olan uskumrunun yavrusuna ''vonoz'', 30-35 santimetre uzunluğundaki irilerine de ''lipari'' adı verilir. Yağsız uskumruya ise ''çiroz'' denir. Ortalama ağırlığı 110 gramdır. Açık denizlerde sürüler halinde yaşayan uskumrunun en sevdiği balık hamsi, çaça, aterina ve çamukadır. Bunların yanı sıra diğer balıkların yavruları ve planktonla da beslenir. Buna karşın orkinos, kofana ve torik gibi etçil balıkların saldırısına uğrar. Çok çevik ve hızlı bir balık olan uskumru saatte altı yedi deniz mili sürate ulaşabilir. Uskumru avı genelde gırgır ağlarıyla yapılır. Sürü eğer dipteyse dip ağları, uzatma, ığrıp ve manyat ağları da kullanılır. Uskumru ağın yanı sıra, gündüz zamanı oltayla da (çapari) avlanır.

ÜREME DÖNEMİ : Şubat sonu ve Mart başlarından itibaren Nisan ayında üreme devresini geçirirler. 3 yaşından itibaren eşeysel olgunluk dönemine girerler. Yumurta verimleri 300.000-450.000 arasında değişir.

TÜKETİM ZAMANI

AV YASAĞI:
Minimum av boyu 20 cm’dir.


TÜKETİM ŞEKLİ : Eti lezzetli olan uskumrunun ızgarası, tavası, dolması, buğulaması ve çirozu çok makbuldür. Tütsülenmiş ve konserve uskumru, balıkçılık endüstrisi gelişmiş Atlas Okyanusu ülkelerinin en önemli ihracat kalemi arasındadır.

YEMEK TARİFİ

USKUMRU IZGARA

Malzemeler
8 uskumru balığı (1 kg kadar)
1 su bardağı zeytinyağı
3-4 iri limon
1 demet maydanoz
2 baş orta büyüklükte soğan
Yeteri kadar tuz

Hazırlanışı
Balıklar temizlenir, içleri, dışları bol suda iyice yıkanır ve bir süzgece konarak suları süzülür. Balıkların suları iyice süzüldükten sonra, bir tüy veya fırçayla iki yanı da zeytinyağıyla yağlanır ve tel ızgaraya yerleştirilir. Izgara ateşten 5-6 parmak yukarda bulunmalı ve önceden zeytinyağıyla hafifçe yağlanmalıdır. Odun kömürü ateşinin çok kuvvetli olmaması gerekir. Balıkların bir yanı iyice pişip kızardıktan sonra çevrilir. Böylece 10-14 dakikada iki yanı da pişen balıklar ızgaradan alınır ve servis tabağına yerleştirilir. Balıkların hepsi bir defada pişirilmiyorsa servis tabağı sıcak bir yerde tutulmalıdır. Balıkları ızgaradan alırken parçalamamaya dikkat edilmelidir. Balıklar kızarırken, bir kâseye 3/4 bardak zeytinyağı ve 2- 3 limonun suyu konur ve iyice çırpılır. Bir başka tabağa da ince ince doğranmış ve tuzla ovulduktan sonra yıkanmış soğan ve 1/2 demet kıyılmış maydanoz karıştırılarak hazırlanmış soğan piyazı konur. Servis tabağının çevresi kıyılmış yarım demet maydanoz, dörde bölünmüş limon parçaları, limon sosu ve soğan piyazıyla birlikte servis yapılır. Đsteyenler tabaklarına soğan piyazı ve balığı aldıktan sonra üstüne kaşıkla dolaştırarak limon sosundan dökebilirler. Soğan piyazı veya limon sosu istemeyenler, servis tabağından kıyılmış maydanozu tabaklarına alıp limon sıkabilirler.